İş Hukukunda Zorunlu Arabuluculuk
Daha önceki yazımızda arabuluculuğun ne olduğunu, faydalarını ve hangi davaların arabuluculuğa tabi olduğuna değinmiş idik. Arabuluculuğa başvuru kural olarak ihtiyari olup yani taraflar isterlerse birlikte isterlerse yalnızca tek taraf olarak arabulucuya başvurabilir.
Kural bu olmakla birlikte ülkemizde bazı uyuşmazlıklarda dava açmadan önce arabuluculuk zorunlu hale getirilmiştir.
Bu yazımızda zorunlu başvurulardan olan iş hukukunda arabuluculuk konusunu ele alacağız.
7036 Sayılı İş Mahkemeleri Kanununun 3.madddesi ile arabuluculuk, iş hukukundan doğan davaların büyük bir çoğunluğunda DAVA ŞARTI yani zorunlu hale gelmiştir. Kanuna göre 01.01.2018 tarihinden itibaren bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı ve tazminatı ile işe iade talebiyle açılan davalarda, arabulucuya başvuru yapılması bir dava şartı olarak getirilmiştir.
İçerik
Hangi Davalar Zorunlu Arabuluculuk Kapsamına Girer?
İş Hukukunda işe iade davaları, işçi ile işveren arasındaki kıdem tazminatı, ihbar tazminatı gibi tazminatlar ile yıllık izin, fazla mesai, hafta tatili ücreti vb. işçilik alacaklarından kaynaklı tazminatlardan çıkan uyuşmazlıklar zorunlu arabuluculuk kapsamına girmektedir.
Dava açmak isteyen işçi ve işverenler, öncelikle arabuluculuk sürecini tamamlayacaklar eğer arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varamazlarsa bu anlaşmama tutanağı ile birlikte dava açabileceklerdir. Arabulucuya başvurmadan iş mahkemesinde açılan iş davaları “dava şartı yokluğu” nedeniyle usulden reddedilecektir.
Hangi Davalar Zorunlu Arabuluculuk Kapsamına Girmez?
7036 sayılı kanunun 3. maddesinin 3. fıkrasına göre, İş kazası veya meslek hastalığından kaynaklanan maddi ve manevi tazminatla bunlarla ilgili tespit, itiraz ve rücu davalarında arabuluculuk faaliyetinin uygulanmayacağı düzenlenmiştir. Buna göre, iş kazasından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat talepli davalar, meslek hastalığından kaynaklı maddi ve manevi tazminat talepli davalar zorunlu arabuluculuk kapsamında yer almaz, arabuluculuk kurumuna başvurmadan doğrudan dava açılabilir.
İşe İade Davalarında Arabuluculuk
Kanun işe iade davalarında arabuluculukla ilgili özel bir düzenleme getirmiştir. İşe iade davası, iş sözleşmesinin hukuka aykırı feshedilmesi halinde işçinin işine geri dönmesini sağlayan bir iş davası türüdür. İş sözleşmesi feshedilen işçi, fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde işe iade talebiyle, İş Mahkemeleri Kanunu hükümleri uyarınca arabulucuya başvurmak zorundadır. Arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılamaması hâlinde, son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren, iki hafta içinde iş mahkemesinde dava açılabilir.
İşe iade davalarında anlaşma hali ise kanunda özel düzenlenmiştir. Zira, işe iade konusunda arabuluculuk aşamasında anlaşıldığında tutanağın geçerli olması için tüm hususlarda tarafların anlaşması gerekmektedir. 4857 sayılı İş Kanununun 21. Maddesine yeni eklenen fıkraya göre taraflar arabulucu huzurunda işçinin işe başlatılması konusunda anlaşmaları durumunda işe başlatma tarihi, ücret ve diğer hakların parasal miktarı ve işe başlatmama tazminatı parasal miktarı belirlenmesi zorunludur. Eğer yapılan görüşmelerde belirtilen hususlardan birisi hakkında taraflar anlaşamazlarsa anlaşmama tutanağı düzenlenir, yukarıda belirtildiği gibi anlaşmama tarihinden itibaren 2 hafta içinde dava açılabilir. Bu süre hak düşürücü süre olup, hakim tarafından da re’sen dikkate alınır.
İş Hukukundan Kaynaklı Uyuşmazlıklarda Arabuluculuk Süresi
Arabulucu, yapılan başvuruyu görevlendirildiği tarihten itibaren 3 hafta içinde sonuçlandırır. Bu süre zorunlu hallerde en fazla 1 hafta daha uzatılabilir.
Ofisimizde arabuluculuk hizmeti de verilmekte olup, arabuluculuk ve iş hukukunda uzman bilirkişi avukatlarımızla çalışmak için bizimle iletişime geçebilirsiniz. Yerimiz Yenibosna Nish İstanbul Residence’tadır.