Yazar: Pınar Korkmaz

Sigorta Hukuku21 Kasım 20230 Yorum

Araç Değer Kaybı Nedir? Araç Değer Kaybı Nasıl Hesaplanır?

Meydana gelen maddi hasarlı bir trafik kazası sonucunda, hasar alan araçta yapılan onarım ve parça değişimi gibi işlemler nedeniyle aracın 2. el piyasasındaki değerinin düşmesi, araç değer kaybı veya hasar değer kaybı olarak tanımlanmaktadır.

Aracın onarım görmesi, araçta parça değişiminin yapılması, araca bölgesel de olsa boya uygulanması, araçtaki hasarsız araç algısının ortadan kalkması ya da aracın tramer kaydına hasar kaydının yapılması aracın 2.el piyasasındaki değerinde azalmaya yol açabilecek başlıca etmenler olarak sayılabilmektedir.

Aracımla Kaza Yaptım Peki Şimdi Aracın Değer Kaybını Kim Ödeyecek?

Meydana gelen trafik kazasında tam kusurlu yahut karşı tarafa oranla daha fazla kusurlu taraf araçta meydana gelen değer kaybını ödemekle yükümlüdür. Yani değer kaybını talep etmenin koşullarından ilki kusursuz olmak ya da daha az kusur oranına sahip olmaktır.

Kasko Aracımdaki Değer Kaybını Karşılar mı?

Bilindiği üzere kasko, sigorta sahibini ve aracını trafikte karşılaşılabilmesi muhtemel her türlü rizikoya karşı güvence altına alan bir sigorta türüdür. Ancak araç değer kaybı bakımından önemli olan husus sigorta poliçesinde bu duruma yer verilip verilmediğidir.

Genellikle kasko poliçelerinin araçta meydana gelen değer kayıplarını karşılamadığı görülmektedir. Yani tam kusurlu ya da daha fazla kusurlu tarafın kasko poliçesinde değer kaybı teminatı yer alıyorsa poliçenin düzenlendiği sigorta şirketi araçta meydana gelen değer kaybını karşılamakta, poliçede böyle bir madde bulunmuyorsa karşılamamaktadır.

Aracımdaki Değer Kaybına İlişkin Başvuruyu Nereye Yapacağım?

Araç değer kaybının muhatabı uygulamada çoğunlukla sigorta şirketleri olarak görülmektedir. Burada bahsedilen sigorta şirketinden zorunlu mali mesuliyet sigortasını yapan şirketin anlaşılması gerekmektedir. Zira tahsil kabiliyetinin yüksek oluşu ve sigorta şirketlerinin Sigorta Tahkim Komisyonuna üye olması nedeniyle sürecin daha hızlı neticelendirilmesi bu durumun başlıca nedenleridir.

Buna ilave olarak araç sürücüsü ya da araç sürücüsü ile ruhsat sahibinin farklı kişiler olması durumunda ruhsat sahibine karşı da araçta meydana gelen değer kaybıyla ilgili taleplerin yöneltilebilmesi mümkündür.

Husumetin doğru tarafa yöneltilmesi buradaki en önemli unsurdur. Aksi halde, alacağınız değer kaybından daha fazla bir miktarı karşı tarafa ödemek zorunda kalabilirsiniz. Dolayısıyla bu konuda uzman bir avukat ile çalışmanız faydalı olacaktır.

Sigorta Şirketine Başvurmadan Dava Açabilir miyim?

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 97. maddesi uyarınca değer kaybına ilişkin dava açılmadan ya da Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurulmadan önce kusurlu tarafın sigortasına yazılı biçimde başvuru zorunluluğu bulunmaktadır. Yani sigorta şirketine başvuru Asliye Ticaret Mahkemesinde dava açmak ya da Sigorta Tahkim Komisyonuna başvurmak için bir dava şartıdır.
Başvuru ve diğer şartları yerine getirmediğiniz takdirde, davanız reddedilecek olup ciddi hak kayıpları yaşanacaktır.

Sigorda Şirketine Başvurdum Fakat Başvuruma Cevap Verilmedi, Şimdi Ne Olacak?

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 97. maddesi uyarınca tam kusurlu ya da daha fazla oranda kusurlu tarafın sigorta kuruluşunun başvuru tarihinden itibaren en geç 15 gün içinde başvuruya yazılı olarak cevap vermesi gerekmektedir. Bu başvurunun cevaplanmaması halinde zarar görenin dava açma veya 5684 sayılı Kanun çerçevesinde tahkime başvurma imkânı bulunmaktadır.

Burada dikkat edilmesi gereken husus 15 günlük sürenin iş günü olarak değil, takvim günü olarak belirtilmiş olmasıdır. Benzer şekilde, sigorta şirketi tarafından verilen cevabın başvurucuyu oyalamaya yönelik olduğu açıkça anlaşılıyorsa bu halde de başvurucunun yukarıda belirtilen imkanları kullanma hakkı mevcuttur.

Fakat usule uygun bir başvurunuz yoksa dava açtığınız takdirde davanızın aleyhinize sonuçlanma olasılığı yüksektir.

Sigorta Şirketi Ödeme Yaptı Fakat Bu Miktar Çok Az, Şimdi Ne Olacak?

Yazılı başvuru akabinde sigorta şirketi tarafından verilen cevapta araçta meydana gelen değer kaybı miktarına ilişkin anlaşmazlık söz konusuysa, başka bir deyişle sigorta şirketi tarafından yapılan ödemenin başvurucunun talep ettiği tutarı karşılamadığı düşünülmekteyse bakiye kalan miktar için zarar görenin dava açma veya 5684 sayılı Kanun çerçevesinde tahkime başvurma imkanı bulunmaktadır.

Aracımdaki Değer Kaybı Nasıl Hesaplanacak?

Bu noktada birden fazla değişken bulunmaktadır. Sözgelimi değer kaybına uğrayan aracın marka ve model bilgisi, üretim yılı, hasar geçmişi ve niteliği, kilometresi, trafiğe çıkış tarihi, pazar değeri, kaza tarihi itibarıyla muadillerinin ikinci el piyasasındaki rayici yani alım satım değeri, yedek parçalarına ulaşım kolaylığı, işlem gören parça sayısı, boya onarımı, değişim yapılan parçanın araçtaki konumu, onarımda kullanılan yedek parçanın türü, parça değişiminin nasıl yapıldığı, aracın geçmiş hasar durumu ve detayları, araçta herhangi bir onarımın yapılıp yapılmadığı yahut yapılan onarımın yetkili serviste yapılıp yapılmadığı başlıca değişkenler olarak kabul edilmektedir.

Yargılama sırasında değer kaybı bilirkişi tarafından hesaplanarak mahkemeye bildirilmektedir. Anılan kriterlerin dikkate alınıp alınmadığının ise; konusunda uzman avukatlar tarafından incelenmesi, bu doğrultuda rapora itiraz edilmesi büyük önem arz etmektedir.

Araç Değer Kaybı Hesabında Yargıtay Kararı

Yukarıda bir üst başlıkta yer verdiğimiz hususlar esasen Yargıtay tarafından da hüküm altına kriterlerdir. Yargıtay 4. Hukuk Dairesinin 2021/18000 E. 2021/5904 K. sayılı ilamında;

“…Değer kaybı zararı belirlenirken yapılması gereken, aracın kaza tarihi itibariyle serbest piyasa koşullarına göre hasarsız haldeki 2. el değerinin belirlenmesi ve aracın tamir edilmesinden sonra, aracın yaşı, hasar miktarı ve hasarlı kısımların özelliği dikkate alındığında yine serbest piyasa koşullarında 2. el değerinde ne kadarlık bir azalma olacağının belirlenmesinden ibaret olduğu…” şeklinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 2017/2049 E. 2021/771 K. sayılı ilamında; “…Kazanın oluş şekline göre değişkenlik göstermekle birlikte, kazalı bir araçta hayatın olağan akışına göre değer kaybı oluşacağı muhakkaktır. Kazalı bir araçta değer kaybı oluşup oluşmadığı veya oluşan değer kaybının miktarı; aracın modeli, markası, kaza tarihindeki yaşı, kilometresi, hasarın nitelik ve niceliği vs. gibi hususlara bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Değer kaybı; bahsedilen kriterler göz önüne alınarak, aracın hasarsız hâliyle ve kaza tarihi itibariyle serbest piyasadaki ikinci el piyasa rayiç değeri ile aracın hasarı onarıldıktan sonraki hâline göre serbest piyasadaki ikinci el piyasa değeri arasındaki farkın tespit edilmesiyle bulunur…”

şeklinde hüküm kurarak araçta meydana gelen değer kaybının hesaplanmasında göz önünde bulundurulması gereken hususları ortaya koymaktadır.

Uygulamada Araç Değer Kaybına ilişkin davalar asiller tarafından doğrudan açılmaktadır. Kanunun aradığı şartları sağlamayan davaların reddedilmesi nedeniyle davacı aleyhine yargılama gideri ve vekalet ücretine hükmedilmektedir. Bu nedenle dava açılmadan önce bu konuda danışmanlık hizmeti alınması ve davanın takibinin avukat aracılığıyla yapılması mağduriyetlerin önüne geçecektir.

Ofisimizce, Araç Değer Kaybına ilişkin başvuru süreçleri ve davalarına ilişkin avukatlık ve arabuluculuk hizmeti verilmekte olup detaylı bilgi için mesai saatleri içerisinde ofisimizi arayarak randevu talep edebilirsiniz.