Yazar: Meltem Öztürk Reis

Ceza Hukuku8 Mayıs 20200 Yorum

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) nedir?

Ceza hukukunda duyduğumuz ve sıklıkla karşımıza çıkan Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması kısaca HAGB, sanık hakkında verilen hükmün sonuçlarının denetim süresi sonuna kadar ertelenmesidir. Sanık, denetim süresi içerisinde kasıtlı bir suç işlemez ve yükümlülüklere uyarsa kurulan hüküm sanık hakkında bir sonuç doğurmayacak ceza infaz edilmiş sayılacaktır. Denetim süresi içerisinde sanığın kasıtlı bir suç işlemesi durumunda ise, verilen hüküm açıklanacak ve cezanın infaz edilmesi başlayacaktır.

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) şartları nelerdir?

Ceza yargılamasında HAGB kararının verilebilmesi için kanuni düzenlemede belirtilen şartların bir arada olması gerekmektedir. Bu şartlar CMK 231.maddesinde tek tek belirtilmiş olup, bu şartlardan birinin eksik olması durumunda HAGB kararı verilemez.

Mahkemece Verilen Cezanın 2 Yıl Veya Daha Az Süreli Hapis Cezası ya da Adli Para Cezası Olması

HAGB kararının verilebilmesi için ilk kriter, mahkemenin yapılan yargılama sonucunda sanık hakkında hükmettiği cezanın miktarıdır. Mahkeme, sanık hakkında hapis cezası vermiş ise bu cezanın miktarının 2 yıl ve daha az süreli olması önemli olup suçun niteliği bu aşamada önemli değildir. Mahkeme adli para cezasına iki şekilde hükmedebilir. Gerek hapis cezasından çevrilebilen adli para cezasında gerekse de doğrudan verilen adli para cezasında mahkeme HAGB kararı verebilir.

Bazı suçlar bakımından HAGB kararı verilemeyeceğine dair özel kanunlarda düzenleme bulunmaktadır. Bu suçlar bakımından HAGB kararı verilemez. 477 sayılı Disiplin Mahkemeleri Kanunu md. 63/2 gereği, bu kanun kapsamındaki disiplin suçlarının ceza miktarı ne olursa olsun hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilemez. Ancak, disiplin suçu 26.02.2008 tarihinden önce işlenmişse hükmün açıklanmasının geri bırakılması hükümleri uygulanabilir. İmar kirliliğine neden olma suçu, Karşılıksız çek keşide etme suçu (5491 sayılı Çek Kanunu md.5/10), Anayasanın 174 üncü maddesinde koruma altına alınan inkılâp kanunlarında yer alan suçlar (CMK md.231/14), Disiplin veya tazyik hapsi gerektiren fiiller (Örneğin, taahhüdü ihlal veya nafaka borcunun ödenmemesi suçu nedeniyle hükmedilen tazyik hapsi; duruşma disiplinine aykırılık nedeniyle hakim tarafından hükmedilen disiplin hapsi) vb.suçlarda da HAGB kararı verilemez.

Sanığın Daha Önce Kasıtlı Bir Suçtan Mahkum Olmamış Olması

Sanığın daha önce kasten işlediği bir suçtan dolayı mahkumiyeti var ise HAGB kararı verilemez. Kanun, suç ayrımına gitmemiş yalnızca suçun kasten işlenip işlenmediğini önemsemiştir. Kanun açıkça kasten işlenen suçtan mahkum olunmamasını aradığı için sanığın daha önce taksirle bir suç işlemesi ve bu suçtan mahkum olması durumunda da HAGB kararı verilebilecektir.

Mahkemece Sanığın Tekrar Suç İşlemeyeceği Kanaatine Varılması

Sanığın kişilik özellikleri ile duruşmadaki tutum ve davranışları HAGB kararı verilmesinde göz önünde bulundurulacaktır. Hakimde sanığın yeniden suç işlemeyeceği hususunda bir kanaat oluşması gerekmektedir. HAGB kararını vermek hakimin takdirindedir, hakimler bu nedenle sanığın duruşmalardaki hal ve hareketlerini dikkate almaktadırlar.

Suç Nedeniyle Mağdurun Uğradığı Zararın Giderilmesi

HAGB kararının verilebilmesi için aranan şartlardan biri de, işlenen suç nedeniyle mağdur veya kamunun bir zararının olması durumunda sanığın bu zararları gidermesidir. Suçun işlenmesiyle mağdurun veya kamunun uğradığı zararın, aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi gerekmektedir. Sanık, zararı gidermek istediğini beyan etmişse mahkemece zararın karşılanması için sanığa süre verilebilir. Burada bahsedilen zarar, maddi zarar olup mağdurun uğramış olduğu manevi zararlar bu kapsamda değerlendirilmemektedir.

Sanığın HAGB Kararına Onay Vermesi

Mahkemece yapılan yargılamada hakim tarafından sanığa HAGB’yi kabul edip etmediği sorulmaktadır. Sanık, HAGB kararına rıza gösterir, onay verirse bu duruma karar verilebilmektedir.

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararı verilmesinden sonra ne olur?

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmesinden sonra sanık hakkında 5 yıllık denetim süresi başlar.18 yaşından küçükler için denetim süresi 3 yıldır. Bu süre içerisinde sanığın, kasten bir suç işleyip işlememesine göre durumlar değişmektedir. Sanık, denetim süresi içerisinde kasten bir suç işlerse, ikinci mahkeme hagb kararını vermiş olan ilk mahkemeye ihbarda bulunur ve durumu bildirir. HAGB kararının verildiği mahkeme hükmü açıklar, cezanın infazına geçilir. Suç işleyen sanık hakkında daha önce verilen ceza seçenek yaptırımlara çevrilemez, ertelenemez. Sanık, denetim süresi içerisinde kasten bir suç işlemez ise sanık hakkında verilen hüküm ortadan kaldırılarak düşürülür ve açıklanan hüküm sanık hakkında sonuç doğurmaz.

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararına nasıl itiraz edilir?

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararına karşı, kararın duruşmada öğrenildiği tarihten veya karar duruşmasında bulunulmamışsa kararın tebliğ edildiği tarihten itibaren 7 gün içinde itiraz edilebilir. İtiraza konu nedenleri içeren bir dilekçe ile kararın verildiği mahkemeye itiraz edilmesi gerekmektedir. Mahkeme verilen kararı yerinde görürse, itirazı reddederek kararı incelemek üzere yetkili mahkemeye gönderir. Asliye ceza mahkemelerinde verilen karara karşı, mahkemenin yargı çevresinde bulunan ağır ceza mahkemesi itirazı incelemeye yetkilidir, ağır ceza mahkemelerinde verilen HAGB kararlarını incelemeye yetkili merci ise sayı olarak bir sonraki ağır ceza mahkemesidir. HAGB kararlarına karşı kanunda yalnızca itiraz düzenlenmiş olduğundan, temyiz ve istinaf kanun yoluna başvurulamaz.

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararı adli sicil kaydına işlenir mi?

HAGB kararları, adliyelerden alınan ve e-devlet üzerinde yapılan adli sicil sorgulamalarında gözükmemektedir. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararları özel ve ayrı bir sisteme kaydedilir . Bu sistemi mahkemeler ve Cumhuriyet savcıları görebilmektedir.

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararı memuriyete engel midir?

HAGB kararları kişilerin hukuki durumunda bir değişikliğe neden olmamaktadır. HAGB, Memuriyete engel olan nedenler arasında da sayılmamıştır. HAGB kararları, memuriyete alımlarda güvenlik soruşturmalarından geçilmesine engel bir durum oluşturmamaktadır. Ayrıca, HAGB kararının olması kişinin kamu hizmeti yapmasını engellemez.

Daha detaylı bilgi için ofisimizle iletişime geçebilirsiniz.